XVII. yüzyılın ikinci yarısında Diyarbakır’da dünya gelmiş olan Refī‘ Klasik Türk edebiyatı ekolünün son dönem şairlerindendir. İlk gençlik yıllarını Diyarbakır’da geçiren Refī‘, 1786’da Sultan I. Abdulhamid devrinde otuz yaşlarında iken İstanbul’a gelmiş ve Diyarbakır valiliği yaptığı sırada tanıştığı Sadrazam Yusuf Ziya Paşa’nın himayesine girmiş, ona kasideler sunmuştur. İstanbul’da ne kadar kaldığı bilinmeyen şair, mesleği itibariyle birçok şehirde bulunmuştur. Devrinde şairliğinin yanında ilmi, açık sö

Klasik Şiirde Gazel Felsefesi başlıklı bu kitapta; Arap gazellerinde yer alan aşk, sevgili ve sevgilinin güzellik unsurları ve adı geçen edebiyatta gazelin iki türü olan Hadarîlik ve Uzrilik ele alınmış, detaylı bir incelemeye tabi tutulmuş ve bahsi geçen konuların Fars ve Türk edebiyatına yansıması işlenmiştir. Nazım şekli olarak bakıldığında gazel adıyla Arap edebiyatında müstakil bir karşılığı olmasa da tarihsel süreçte gazelin daha Cahiliye döneminde var olduğunu görürüz. Bu dönemde muhteva bakımından i

Hak ilmine bu âlem bir nüsha imiş ancak O nüshada bu âdem bir nokta imiş ancak O noktanın içinde gizli nice bin deryâ Bu âlem o deryâdan bir katre imiş ancak

Nere baksam gözüme sûret-i Rahmân görünür Âşıkım âşık olan cânlara cânân görünür Âşıkın her gecesi leyle-i Mîrâc oldu Belki her bir demine bir nice seyrân görünür

Nefha-i sırr-ı Hudâ’ya urefâ dem dediler O deme mâlik olan kişiye âdem dediler Pîrlere sordu Sezâyî ne durur sırr-ı hayât Remz ile bir nefes edip ana dem dem dediler

Bu sözleri sanma her insân anlar Kuşdilidir bunu Süleymân anlar Bu sırr-ı mübhemi ârifân anlar Çünki câhillerden pinhân eyledik

Bir ağaçtır bu âlem meyvesi olmuş âdem Meyvedir maksûd olan sanma ki ola ağaç Bu âdem meyvesinin çekirdeği sözüdür Sözsüz bu âlem âdem bir demde ola târâc

Düşdüm ezelde zülfüne dâm olmadan henüz İçtim lebin şarâbını câm olmadan henüz “Ben zülfüne ezelde tutuldum ki henüz tuzak yaratılmamıştı. Yine orada dudaklarının şarabını içtim ki henüz kadeh vücut bulmamıştı.”

Denizler içerem susuz geçerem Beni kandırası ummân bulunmaz Yitirdim Yûsuf’u Kenân içinde Yûsuf bulundu uş Kenân bulunmaz

Edeb yolun gözleyen Erkânı bilmek gerek Hakk’ı bilmek isteyen İnsânı bilmek gerek

Kimse bilmez ahvâlimi aşk ile yâr olan bilir Yedi iklîm dört köşeye hikmet ile dolan bilir

Husrav u Şirin mesnevisi 12. yüzyılda İran edebiyatının önemli şairlerinden Genceli Nizamí tarafından Farsça yazılmış bir mesnevidir; eserde Sasani hükümdarı Hüsrev ile Ermeni kraliçesi Şirin'in aşkı anlatılmaktadır. Mesnevi tarzında yazılan 5700 beyitlik bu eser, aruzun mefâîlün, mefâîlün, feûlün vezninde yazılmış ve 14. yüzyılda Kutb mahlaslı bir edip tarafından Harezm lehçesine adapte edilmiştir. Adapte edilen eser 4733 beyittir. Harezm lehçesinin önemli eserlerinden biri olan eserin metninin tamamı şimd